Trang Góc Nhỏ Văn Thơ - Trác tuyệt

TRÁC TUYỆT

"...Song le, tất cả những công trình trác tuyệt đó có nghĩa gì đâu, nếu hạnh phúc đó không được chấm vào một chén tương nhỏ hạt, vàng sánh, dìu dịu, ngọt lừ." (Vũ Bằng - Bánh đúc | Miếng ngon Hà Nội)

Trác tuyệt được định nghĩa là "Cao vượt hẳn lên, không có gì sánh kịp" (từ điển Viện ngôn ngữ học, Hoàng Phê chủ biên). Từ điển Lê Văn Đức định nghĩa " Vượt hẳn mực thường". Trong đó chữ Trác (卓) mang nghĩa "cao siêu, xuất chúng". Do đó có chữ "trác việt" cũng mang nghĩa tương tự "giỏi giang xuất chúng, xuất sắc", mà khi xưa có dùng chữ "trác dị", nghĩa là "Giỏi khác thường, hay-ho lạ đời"

Do đó, nếu khen "tài thơ trác tuyệt" nghĩa là khen tài thơ vượt trội hơn đa phần người khác, mà khen "tư tưởng trác tuyệt" thì tư tưởng ấy hẳn phải đi trước thời đại, có tầm vóc rộng lớn hơn đương thời.

"Hẳn em tin có những con người để cả đời mình miệt mài chuẩn bị
Một tình yêu
Một tình yêu trác tuyệt
Trùm lấp thời gian
Khuất phục vô thường
Sau bao nhiêu là phác thảo lan man"
(Tô Thùy Yên)

Lại nói về món ăn, Nguyễn Tuân lúc miêu tả phở của "anh phở Tàu Bay lúc đó cũng nổi tiếng lắm" là... Thịt mềm, nước cũng đã ngọt, nhưng thật ra thì chưa có thể gọi là trác tuyệt.". Tức là ngon, nhưng không vượt xa các quán phở ngon khác.

Nhà thơ Đinh Hùng cũng viết:

"Giận công trác tuyệt trời khai thác,
Tay cuốn dòng sông, nổi sóng lên."

Trong nghệ thuật, một khái niệm được phổ quát từ thế kỷ 18 là Sublime Art, mà trong tiếng Việt thường được dịch thành "cái Trác tuyệt trong nghệ thuật". Đó là cảm xúc khi ta chiêm ngưỡng những danh tác như "Chiếc bè của Medusa" của Théodore Géricault hay "Cơn bão tuyết" của Turner. Cảm giác choáng ngợp, bàng hoàng, kinh hãi, cảm thấy mình nhỏ bé trước cái trác tuyệt, cái siêu phàm nằm ngoài tầm với của chúng ta. Một trường phái nghệ thuật có phần thoái trào trong nghệ thuật hiện đại.

Vậy nên, lần tiếp theo nếu muốn dành lời khen thật đặc biệt cho điều gì hay ai đó, các bạn hãy nhớ đến 'trác tuyệt', đặc biệt khi bạn có cảm xúc ngưỡng mộ không nói thành lời, khi đứng trước những gì vượt xa lẽ thường.

(sưu tầm)

--------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh Photo by Jpg Nguyen minh họa sưu tầm từ internet