Trang Góc Nhỏ Văn Thơ - Ái mộ

ÁI MỘ

"Người đời vẫn thường lầm lẫn cho đó là ‘yêu’, nhưng sự thật đó chỉ là lòng ái mộ chứ không phải là ái tình." (Gánh hàng hoa - Khái Hưng & Nhất Linh )

"Ái mộ" là từ Hán Việt, được từ điển Viện Ngôn Ngữ Học (Hoàng Phê chủ biên) định nghĩa "mến chuộng, kính mến".
Ái (愛) - nghĩa là yêu, thương.
Mộ (慕) -  Mến, quyến luyến không rời gọi là mộ. Hâm mộ, yêu mà muốn bắt chước cũng là mộ.

Tào Tuyết Cần trong Hồng Lâu Mộng có đề:
"Phàm điểu thiên tòng mạt thế lai,
Đô tri ái mộ thử sinh tài;"
(dịch là: Chim phượng kìa sao đến lỗi thời,
Người đều yêu mến bực cao tài,)

Trong tiếng Việt, "ái mộ" tập trung vào nghĩa "mộ" là chính, nghĩa "ái" là phụ, tức là  tình cảm yêu thương xuất phát từ sự ngưỡng mộ, hâm mộ. Ví dụ nói "Tôi vô cùng ái-mộ tài nghệ của ông." thì hoàn toàn không có tình yêu nam nữ, mà là sự yêu mến dành cho tài năng vượt hơn mình.

Vương Trí Nhàn viết về Lưu Quang Vũ rằng: "Tôi không nhớ thật rõ, nhưng hình như ngay vào khoảng đầu những năm 70, khi Vũ mới 22 - 23, trong đầu óc một số chúng tôi, cái hình ảnh mơ mộng của một nhà thơ được ái mộ nơi anh đã nhòa đi gần hết."

Cố nhiên không có nghĩa "ái mộ" hoàn toàn giống như "ngưỡng mộ". Ta vẫn có thể dùng chữ này để chỉ tình yêu và rung động, nhưng sự rung động ấy dẫu sau vẫn pha lẫn với lòng ngưỡng mộ:

"Trong lúc tâm hồn như vậy , thì sự tình cờ đã run rủi cho nàng gặp Dũng , một thiếu niên có chí khí mà ngay lúc buổi đầu khi tìm cách che chở , nàng đã đem lòng ái mộ" (Thế rồi một buổi chiều - Nhất Linh)

Chữ "ái mộ" còn có nghĩa cũ là "Yêu quí ai, muốn giữ người ấy ở lại trong cương vị cũ" (từ điển Thanh Nghị).

Trong Nhị Độ Mai viết:
"Lòng thành này quyết xin theo,
làm đơn ái mộ dâng liều một chương."

(Góc Nhỏ Văn Thơ)

--------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh Art Thiet Hung Photography và ảnh minh họa sưu tầm từ internet.