Trang Góc Nhỏ Văn Thơ - Nhân sinh tựa cánh chim hồng - Tô Đông Pha

NHÂN SINH TỰA CÁNH CHIM HỒNG - TÔ ĐÔNG PHA

"Nhân tự thu hồng lai hữu tín,
Sự như xuân mộng liễu vô ngân."

Đây là 2 câu thơ rất được ưa thích của Tô Đông Pha - danh gia thời Bắc Tống, dù đứng riêng ra cũng tự thành một ý. Thi nhân đời xưa hay mượn sự vật để nói lên kiếp ngắn ngủi phù du của con người:

Như chim hồng (chim nhạn), chỉ bay đến lúc trời thu rồi rời đi.
Như giấc mộng của vũ trụ rộng lớn, giấc tỉnh - mộng tan, chẳng để lại dấu vết gì.

Giống như Lý Bạch từng ngâm "Xử thế nhược đại mộng, Hồ lao vi kỳ sinh?" (Chuyện đời như mộng lớn. Việc gì phải nhọc lòng?)

Bài kệ Lục Như của kinh Kim Cang tụng:
"Như mộng, huyễn, bào, ảnh
Như lộ diệc như điện"

Cuộc sống như mộng, huyễn, bọt, bóng. Như sương, như điện chớp. Thoáng chốc là tan. Thoáng chốc là biến mất.

Nghe nhẹ nhàng là thế, nhưng để thật sự giác ngộ cái mong manh của cõi trần, cần phải có đủ hai thứ: bản thân thể ngộ năm tháng, được mất, vinh nhục của đời; để rồi nhẹ nhàng buông bỏ, xem mọi thứ như mộng, như bọt nước, như lá rụng.

Ta để ý thấy những ví von kia tuy mong manh, nhưng không hề buồn rầu hay hằn học, không nặng nề, cũng chẳng khổ đau. Đến khi ta đặt bản thân cũng như vạn vật tự nhiên, thấy sự đến và đi cũng như hoa nở rồi tàn, như cánh chim đưa tin rồi vụt bay mất, thì khi ấy ta mới thật sự hiểu về cuộc đời.

Nguyên gốc Tô Thức viết bài "Ngày 20 tháng Giêng cùng hai vị Phan, Quách ra ngoại ô du xuân, bỗng nhớ ngày này năm trước cùng đến Nữ Vương Thành làm thơ, bèn hoạ theo vần trước", nhân việc ông bị biếm về Hoàng Châu, cùng gặp hai người bạn mới là Phan Ngạn và Quách Hưng Tôn.

"Đông phong vị khẳng nhập đông môn,
Tẩu mã hoàn tầm khứ tuế thôn.
Nhân tự thu hồng lai hữu tín,
Sự như xuân mộng liễu vô ngân.
Giang thành bạch tửu tam bôi nghiệm,
Dã lão thương nhan nhất tiếu ôn.
Dĩ ước niên niên vi thử hội,
Cố nhân bất dụng phú “Chiêu hồn”.

Khương Hữu Dụng dịch là:

"Cửa đông còn để gió đông ngoài
Dong ngựa tìm qua xóm cũ chơi
Người tựa chim hồng về có hẹn
Việc như giấc mộng dứt là thôi
Giang thành rượu trắng ba chum cạn
Bô lão da xanh một tiếng cười
Đã hẹn năm năm cùng gặp mặt
"Chiêu hồn" khỏi mượn phú, ai ơi"

(Góc Nhỏ Văn Thơ)

--------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh Photo by Nguyễn Đình Tròn và ảnh minh họa sưu tầm từ internet