THI ĐÀN BÚT CHIẾN
Không phải ai cũng biết những cuộc bút chiến nảy lửa (và hài hước) giữa phong trào Thơ mới và Thơ cũ trong thời kỳ đầu của Thơ mới (khoảng năm 1932).
Các nhà thơ khi ấy không chỉ là nhà thơ, mà còn là nhà báo, dùng bút lực (và các bút danh khác nhau) để "combat" tưng bừng khói lửa. Từ Xuân Diệu, Thế Lữ, đến Nhất Linh, Khái Hưng... Tất nhiên không chỉ combat phe đối thủ, còn có tự combat phe mình...
Dù được hậu thế xem là một nhà thơ... cấp tiến, “gạch nối giữa hai thời kỳ văn học cổ điển và hiện đại.”, Tản Đà (1889 - 1939) vẫn thường bị các nhà thơ mới tấn công như một tượng đài của thơ cũ, bởi khi ấy An Nam tạp chí của ông là nơi thường bênh vực thơ cũ (cùng với Văn học tạp chí, Văn học tuần san, Công luận, Tiếng dân...)
Phong Hóa số 14, trang 4, có đăng tranh của Tứ Ly (tức là bút danh khác của Hoàng Đạo) "Ông Nguyễn Khắc Hiếu với việc đời", trong đó vẽ Tản Đà say rượu túy lúy ngồi cạnh đống chai không. Một bên là bài thơ "Trời đầy Nguyễn Khắc Hiếu" của Bán Than (Khái Hưng):
Trong phòng khách cụ Trời
Cậu nhỏ dâng văn bôi
Sẩy tay đánh rơi vỡ:
Nguyễn Khắc Hiếu ra đời!
Từ khi Hiếu xuất thế
Vẫn nhớ cảnh thiên tiên.
Bữa cơm thường phải rượu
Nhưng túi lại rỗng tiền.
Rượu ngon thức nhắm ngon,
Giọng văn lại càng giòn:
Khối tình con, tình lớn
Giấc mộng lớn, mộng con.
Thích chí nằm ngâm nga
Tiếng động vang Ngân hà.
Trời hỏi: "ai ngâm thế?"
Muôn tâu, ấy Tản Đà
Trời nổi trận lôi đình
Rằng: "cái thằng tiên ranh
Ta đầy xuống hạ giới
Để hắn chịu nhục hình
Ai ngờ hắn vẫn nhàn
Ngày tháng ngâm thơ tràn
Các ngươi ai có cách
Bắt hắn phải gian nan"
Chư tiên đồng thanh nói:
"Tội nặng nhất trần phàm
Là bắt anh Khắc-Hiếu
Làm chủ báo An-Nam"
Về sau, Tứ Ly có kể thêm chuyện về bức tranh này:
Trên Phong Hóa số 14, Tứ Ly vẽ bức tranh Ông Nguyễn Khắc Hiếu với việc đời giễu Nguyễn Khắc Hiếu say rượu, có râu. Mấy hôm sau Tản Đà đến toà soạn chơi, mày râu nhẵn nhụi, Tứ Ly chột dạ, bèn đăng lời Cải chính trên Phong Hóa số 15: "Trong số báo trước (số 14) Phong Hóa có đăng hình ông Nguyễn Khắc Hiếu, lỡ nét bút thành vẽ nhà thi sĩ có râu. Vậy cái lỗi, vẽ rắn thêm chân ấy, bản báo xin cam chịu với ông Lý Bạch thời nay. Lại xin các cô "tình nhân không quen biết" của ông Hiếu cứ vui lòng mà viết thư trả lời về Hàng Bông cho ổng: ổng chẳng có râu đâu, các cô đừng sợ sệt". Nhưng, vẫn theo lời Tứ Ly kể tiếp: Một buổi tiếp chuyện ông Hiếu, thấy ông nói rằng: Một Tờ báo hay cải chính là tờ báo hư!" làm chàng càng chột dạ, sợ ổng lại để râu, mình lại phải cải chính, cứ thế mãi, thì còn gì "giá trị" tờ Phong Hóa!
Sau này khi Tản Đà qua đời, các nhà thơ mới lại tỏ lòng tiếc thương và... quay xe, khen ngợi ông hết lời. Các bài viết đều ca tụng ông là người có công lớn đối với nền thi ca của dân tộc. Khi viết cuốn Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh - Hoài Chân đã đặt Tản Đà ở đầu sách với những lời "cung chiêu sang trọng".
Nhóm Tự lực văn đoàn trước kia công kích Tản Đà cũng cho đăng nhiều bài của Văn Bình, Xuân Diệu, Khái Hưng trên báo Ngày nay ca tụng công lao và sự nghiệp văn chương của Tản Đà. Thời điểm đó cũng đánh dấu sự kết thúc của những cuộc bút chiến dai dẳng, khi thơ mới hoàn toàn chiếm vị trí thượng phong trong làng văn chương nước nhà.
(Góc Nhỏ Văn Thơ)
-----------------------------------------------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh LaLin và ảnh minh họa sưu tầm từ internet.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét