BÌNH BÀI THƠ KHÚC HÁT TƯƠNG TƯ CỦA THANH TRẮC NGUYỄN VĂN
Bài thơ Khúc Hát Tương Tư là một bài thơ rất lạ, lạ từ hình thức đến nội dung. Thơ là thơ lục bát nhưng đã được tác giả cách điệu thành một thể thơ cứ như là thơ tự do. Đặc biệt là hai câu thơ đầu của mỗi khổ thơ đều là thanh bằng, được ngắt nhịp thành 3-3-6 khiến câu thơ có âm hưởng miên man như một khúc nhạc tình Bolero.
Thơ là "Khúc hát tương tư" cũng có nghĩa là tình yêu của chàng dành cho cô gái trong bài thơ phải rất dồn nén, phải rất mãnh liệt:
"Ta ơn em
Áo dài vàng
Kìa trời hạ nắng bàng hoàng sang thu"
TAM QUỐC DIỄN NGHĨA
Trong các chương hồi mở đầu của Tam Quốc Diễn Nghĩa, có lẽ hồi 5 đem lại nhiều cảm giác thích thú nhất cho độc giả, đặc biệt độc giả nhỏ tuổi như mình thuở mới đọc Tam Quốc.
Các sự kiện dồn dập xảy ra cùng những màn chào sân ấn tượng từ nhiều nhân vật chủ chốt của tiểu thuyết:
🏳️ Tào Tháo "lên sân khấu chính" khi viết chiếu, dựng cờ đề hai chữ: “TRUNG NGHĨA” để chiêu binh tập mã chống Đổng Trác. Ba anh em Lưu Quan Trương, khi ấy danh tiếng chưa bằng ai, theo chân Công Tôn Toản đến hội binh.
🐉 Quan Công xin ra đánh với Hoa Hùng, bị Viên Thuật khinh khi. Quan Công liền bảo "không đánh được, xin chặt đầu tôi." Tào Tháo rót rượu mời, Quan Công chưa uống vội mà tế đao đánh trận, chém xong Hoa Hùng về rượu hãy còn nóng.
HẢI CẨU
Tên động vật "hải cẩu" 海狗 ta mượn tiếng Trung Quốc. Tuy nhiên, hiện nay Trung Quốc phân biệt 2 dạng sau:
- hải cẩu 海狗: hải cẩu lông, thuộc họ Arctocephalinae
- hải báo 海豹: hải cẩu không vành tai, thuộc họ Phocidae, được xem là hải cẩu thật sự, trong đó loài Hydrurga leptonyx được người Việt gọi là "hải cẩu báo" theo cách người Trung Quốc gọi là "báo hải báo" 豹海豹.
"Hải cẩu" 海狗 nghĩa là chó biển, "hải báo" 海豹 nghĩa là beo biển
"Beo" là cách đọc Hán-Việt cổ xưa của "báo" 豹. Để giải thích điều này, chúng ta phải học chữ Nho như một nhà Nho… trong quá khứ. Còn những nhà Nho ở các thời sau, dưới sự biến đổi của ngữ âm tiếng Việt, sự phân hoá đa dạng phương ngữ, những thay đổi trong các tự điển phiên thiết… sẽ có những cách xử lí chữ Nho khác đi ít nhiều.
ĐÀ LẠT TRĂNG MỜ - HÀN MẶC TỬ
Đây phút thiêng liêng đã khởi đầu:
Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ!
Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt,
Như đón từ xa một ý thơ.
Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều,
Để nghe dưới đáy nước hồ reo;
Để nghe tơ liễu run trong gió,
Và để xem trời giải nghĩa yêu...
CHỢ BUỒN - ĐỒNG ĐỨC BỐN
Một phiên chợ thường bán những gì? Cái đó ai ai cũng biết.
Phiên chợ buồn bán điều gì? Tôi tin chỉ có Đồng Đức Bốn rõ tận tình, vì trong bài thơ "Chợ buồn", chỉ với 8 câu lục bát nửa tỉnh nửa say, ông đã họa lên được bức tranh chợ buồn vừa như mơ, vừa như thực...
Sau Nguyễn Bính, Bùi Giáng, thì thơ lục bát - thể thơ cổ truyền của dân tộc, chỉ ở trong tay Đồng Đức Bốn mới đem lại một hơi thở mới, sức sống mới.
NHA TRANG, TA CÒN NỢ MỘT BÀI THƠ
(Tặng Thúy Anh)
Ta còn nợ em một bài thơ phố biển
Viết trăm năm, viết mãi, vẫn chưa thành
Bởi em xinh hơn muôn trùng sóng biếc
Ngọc trai cười, biển sáng, nắng long lanh.
Ta mê muội làm dã tràng xe cát
Mơ lấp biển kia, bấu víu mặt trời...
Mơ đường du học lá phong tuyết trắng
Thuyền yêu bờ, thuyền phải vội ra khơi...
Ngày ta đi, mùa yến về làm tổ
Tháp Bà cao sừng sững đón bình minh
Những cô gái Chăm múa mừng Đội nước
Nghe biển quê hương sóng vỗ tim mình...
Nay về lại biển bờ xưa Dốc Lết
Thăm con còng cõng gió chạy lang thang
Bài thơ nợ vơi buồn thành cổ tích
Em phương nào còn nhớ nắng Nha Trang?
Nha Trang 2019
Thanh Trắc Nguyễn Văn
BỮA ĐIỂM TÂM - JACQUES PRÉVERT
Những ai từng học tiếng Pháp có lẽ đã đôi lần được dạy bài thơ này trong chương trình, bởi tác phẩm "Déjeuner du matin" (Bữa điểm tâm) của thi hào Pháp Jacques Prévert (1900 - 1977) được viết hoàn toàn trong thì quá khứ (passé composé), với từ vựng đơn giản và ngắn gọn, thậm chí thoạt xem tưởng như lời thơ dành cho thiếu nhi.
Tất nhiên, thơ của Jacques Prévert không dành cho thiếu nhi. Tất nhiên, cái đơn giản nhất qua ngòi bút của thi hào sẽ trở thành điều sâu lắng nhất. Một bữa sáng. Hai người. Từng hành động chầm chậm như một thói thường. Chỉ có một điều duy nhất.
Chàng không nói với tôi một lời.
SÔNG KHÔNG BAO GIỜ THẲNG - HOÀNG KHÁNH DUY
"Có bao giờ sông chảy thẳng đâu em
Sông lượn khúc lượn dòng mà đến biển
Bờ bãi loi thoi xóm làng ẩn hiện
Đời sông như đời người trên sông…
Hồi còn sống, ngoại thường hay chỉ ra sông mà nói: “Đó, dòng sông không bao giờ thẳng con ạ! Chỉ một quãng từ đây ra ngoài vàm mà sông đã uốn cong qua bao nhiêu khúc ngoặt, bao nhiêu doi đất. Lòng người cũng vậy đó con à! Mai sau ra đời con sẽ hiểu…”.
ANH CÒN NỢ EM - PHẠM THÀNH TÀI
Mình thích những bài thơ đơn giản. Ngôn từ, đi đến tận cùng của giản đơn, chính là cái đẹp nguyên sơ. Đặc biệt, nỗi buồn giản đơn, là nỗi buồn sâu lắng nhất.
Giống như bài thơ "Anh còn nợ em" của thi sĩ Phạm Thành Tài, thường được biết đến qua nhạc phẩm cùng tên phổ nhạc bởi nhạc sĩ Anh Bằng.
Một mối tình tan vỡ, thì còn nợ gì với nhau? Còn chứ, còn nợ nhau tất cả những điều tươi đẹp trong tương lai sẽ không bao giờ thành hiện thực, nợ nhau những kỷ niệm trong quá khứ đã mãi mãi trở thành một phần của cuộc đời.
Cái nợ lớn nhất, là khi mang nợ mà chẳng nên duyên.
HOA CỎ MAY - NGUYỄN BÍNH - TẬP THƠ TÂM HỒN TÔI (1940)
Hồn anh như hoa cỏ may,
Một chiều cả gió bám đầy áo em.
Bài thơ ngắn chỉ hai dòng, có lẽ là một trong những bài thơ sớm nhất trong văn chương hiện đại dùng hình ảnh hoa cỏ may chỉ tình yêu.
Nguyễn Bính ví tình yêu như hoa cỏ may có nhiều tầng nghĩa. Hoa cỏ may không hiếm hoi, không rực rỡ. Nó là một phần của đồng quê, giản dị nhưng an bình và đáng tin cậy.
BẼN LẼN - HÀN MẶC TỬ
Về bản in lần đầu bài thơ “Bẽn lẽn” của Hàn Mặc Tử
(Bài viết của Nguyễn Hùng, đăng trên báo Quảng Trị)
-
Nói đến những bài thơ nổi tiếng của Hàn Mặc Tử, không thể không nhắc đến Bẽn lẽn. Thi phẩm này đã được người đọc đón nhận và phê bình dưới nhiều góc độ cảm thụ: “Chỉ trong mười hai câu đã kết tinh lại biết bao rung cảm say sưa, mà nhất là biết bao ảo thuật quái dị. Mỗi chữ trong đây đều có một linh hồn, mỗi chữ là một “hoạt động lực”, nó bắt tay nhau mà nhảy lên một bản khiêu vũ thần tiên” (Trần Thanh Mại); “Bẽn lẽn vừa mang tính cách hồn nhiên của thi pháp Hàn Mặc Tử, vừa mang ý đồ thể hiện sự lưỡng lự dấn thân, hiến thân của tư tưởng văn hoá và nghệ thuật của cả xã hội đương thời?” (Đỗ Trọng Khơi); “Bẽn lẽn chính là khởi đầu cho thiên tài thơ ca Hàn Mặc Tử”, “góp phần tạo nên một hồn thơ dị biệt” (Mai Văn Hoan); vân vân và vân vân...
Nói chung, mỗi ý kiến, mỗi lời bình đều có những khám phá mới với cách đọc “đồng sáng tạo”.
ĂN NĂN
Ăn năn
Quỳ giữa đất trời
Công cha
Nghĩa mẹ
Một thời lỡ quên...
Ăn năn
Làm kẻ đốt đền
Đất tiên tổ bán
Đổi tên
Ngu Hèn.
Ăn năn lẫn lộn trắng đen
Giặc thù
Đội...
Rước...
Thân quen chung nhà!
Ăn năn
Khóc lạy gần xa
Quyền cao
Chức trọng
Giờ là hư vô.
Ăn năn một kiếp bưng bô
Tuổi tên
Dòng tộc
Nhà...
Mồ...
Ngập phân...
2019
Thanh Trắc Nguyễn Văn
