Trang Góc Nhỏ Văn Thơ - Phương thảo

PHƯƠNG THẢO

[Phương danh quý tính - giải nghĩa các tên tiếng Việt thông dụng]

"Phương Thảo" có nghĩa là "Cỏ thơm", xuất phát từ chữ 芳 (phương: thơm) và 草 (thảo: cỏ) trong tiếng Hán. "Phương thảo" không chỉ diễn tả sức sống tươi đẹp của hoa lá cây cỏ, mà còn được dùng để chỉ người trung trinh, người quân tử có phẩm hạnh cao đẹp.

Trong bài thơ "Hoàng Hạc Lâu", Thôi Hộ nhìn cảnh cỏ cây bát ngát cùng sông núi bao la từ lầu Hoàng Hạc mà cảm thán viết nên:

"Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ, phương thảo thê thê Anh Vũ Châu.
Nhật mộ hương quan hà xứ thị? Yên ba giang thượng sử nhân sầu."
(Hán Dương sông tạnh cây bày
Bãi xa Anh Vũ xanh dày cỏ non
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai)

Trong khi đó, Thẩm Kình thời nhà Minh lại ví von "phương thảo" như sức sống của tự nhiên, đối nghịch với sự mong manh của con người:

"Vạn cổ thiên sầu nhân tự lão,
xuân lai y cựu sinh phương thảo."
(Từ xưa đến nay người vẫn sầu chuyện già đi,
xuân về cỏ thơm lại mọc như cũ.) - Song Châu Ký

Vậy vì sao chuyện cỏ thơm lại có nghĩa chỉ phẩm hạnh con người? Cái này phải nói đến sách Sở Từ - một trong những tác phẩm có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất đến văn học Trung Quốc sáng tác vào thế kỷ thứ 3 TCN. Trong Sở Từ - bài Ly Tao, Khuất Nguyên viết:

"Hà tích nhật chi phương thảo hề, kim trực vi thử tiêu ngải dã."
(Sao loài cỏ thơm ngày trước, nay lại trở thành cỏ dại thế này?)

Vương Dật chú giải câu này rằng:

"Ý nói những bậc trí giả ngày xưa, nay đều giả ngu, mê muội, không màng tới việc đúng sai."

Từ đó trong thi ca về sau, "Phương thảo" luôn được ví như phẩm hạnh của người quân tử.

"Tiếc ta không kịp thời với người xưa, nay ai cùng ta thưởng thức cỏ thơm?" (Lưu Ban - Thái Châu Ngoạn Phương Đình Ký)

Lựa tên này cho con cái không chỉ mong cầu cái đẹp tươi tắn, thơm thảo của thiên nhiên, mà còn cầu chúc cho con sống có phẩm hạnh cao đẹp, dẫu xung quanh có muôn vàn "cỏ dại" cũng không che lấp được hương thơm.

Phương danh quý tính là nơi mình thử giải nghĩa các tên gọi vốn đã quen thuộc của người Việt, tìm kiếm những tầng nghĩa hay, những dụng tâm tốt đẹp mà bậc sinh thành dành cho ta khi chọn chữ đặt tên. Tất nhiên ý nghĩa tên gọi từng người là hoàn toàn khác nhau, có lúc chỉ đơn giản là thấy hay, thấy hợp, lại có khi có cả một câu chuyện dài đằng sau. Do đó chỉ mong bạn đọc xem như có thêm một ít kiến thức đây đó, và nếu may mắn sẽ càng yêu mến thêm cái tên của mình. Nếu có tên nào bạn muốn biết ý nghĩa, hãy bình luận cho Góc Nhỏ Văn Thơ biết nhé.

(Góc Nhỏ Văn Thơ)

-----------------------------------------------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh Linh Ngọc và ảnh minh họa sưu tầm từ internet.