Trang Góc Nhỏ Văn Thơ - Kiến thiết

KIẾN THIẾT

"Cô không phải người công nhân kỹ sư kiến thiết mọi nơi, nhưng cô xây cho đời một tương lai phía trước"

KIẾN THIẾT (建設) là từ Hán Việt, được từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học định nghĩa "Xây dựng theo quy mô lớn". Ta dùng từ này thường để chỉ một công cuộc vĩ mô, kiến thiết quốc gia, kiến thiết xã hội.

Kiến (建) nghĩa là "dựng lên, thành lập", đây cũng là chữ trong "kiến trúc, kiến thức, sáng kiến..."

Thiết (設) nghĩa là "sắp đặt", cũng là "thiết" trong "thiết kế, thiết lập..."
Hồ Chí Minh từng dặn dò: "Trong việc kiến thiết nước nhà, sửa sang mọi việc, phải làm dần dần, không thể một tháng, một năm mà làm được hết. Song ngay từ bước đầu, chúng ta phải theo đúng phương châm"

Chương 24 truyện Giông Tố của Vũ Trọng Phụng viết: "...Long có thể luyện tập cái tinh thần cho vững chãi thêm lên, cho nên Tú Anh đã phải ép lòng nói dối cả Long lẫn Mịch, để cho cả hai bên hiểu nhầm nhau mà đoạn tuyệt nhau... Trong hành vi ấy, có kiến thiết mà không có phá hoại"

Ta cũng quen thuộc với cụm từ "Xổ số kiến thiết" để chỉ loại hình xổ số, vé số của Nhà nước. Xổ số kiến thiết ngày nay bắt đầu từ năm 1962 với lá vé đầu tiên của xổ số miền Bắc cùng khẩu hiệu “Xổ số kiến thiết ích nước lợi nhà”. Xổ số kiến thiết góp phần điều tiết kinh tế, tạo ra nguồn vốn lớn để xây dựng an sinh xã hội. Chính quyền Sài Gòn cũ cũng có phát hành xổ số kiến thiết gọi là Vé số quốc gia - tiền thân là Vé số Đông Dương hay còn gọi là Đông Pháp (Loterie Indochinoise). Vé số này do Bộ Kế hoạch và Kiến thiết Quốc gia phụ trách phát hành. Dân Sài Gòn xưa vẫn thường nghe "quái kiệt" Trần Văn Trạch hát lúc 4h chiều thứ Tư và thứ Sáu qua đài phát thanh, trước khi đến rạp Thống Nhất trên đường Thống Nhất (nay là Lê Duẩn) xem mở số:

Kiến thiết quốc gia
Giúp đồng bào ta
Xây đắp muôn người
Được nên cửa nhà
Tô điểm giang san
Qua bao lầm than
Ta thề kiến thiết
Trong giấc mộng vàng
Triệu phú đến nơi
Năm muời đồng thôi
Mua lấy xe nhà
Giàu sang mấy hồi
Kiến thiết quốc gia
Giúp đồng bào ta
Ấy là thiên chức
Của người Việt Nam
Mua số mau lên
Xổ số gần đến
Mua số mau lên
Xổ số... gần... đến...
(nguồn: Nguyễn Ngọc Chính)

(Góc Nhỏ Văn Thơ)

--------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh Photo by Quang Thái và ảnh minh họa sưu tầm từ internet