skip to main
|
skip to sidebar
LỘNG GIẢ THÀNH CHÂN
"Lộng giả thành chân" có nguồn gốc từ thành ngữ 弄假成真 trong tiếng Hán, nghĩa là:
1. Ban đầu chỉ là đóng kịch, làm (lộng) giả vờ (giả) cho có, nhưng cuối cùng lại trở thành (thành) sự thật (chân).
2. Chỉ việc cố tình biến (lộng) giả thành thật (chân).
Thành ngữ này xuất hiện sớm nhất trong bài thơ "Lộng Bút Ngâm" của Thiệu Ung thời Tống:
"Lộng giả tượng chân, chung thị giả
Tương cần bổ chuyết tổng thâu cần"
(Làm giả giống thật rốt cuộc vẫn là giả,
Lấy siêng năng bù vụng về thì cuối cùng sẽ thành siêng năng)
Từ điển cố này, về sau người đời rút ra thành ngữ “弄假成真” – làm giả mà thành thật.
"Thành" với nghĩa thành ra, trở thành, nên, trở nên có gốc Hán-Việt "thành" 成. Ngày xưa, "thành" 成 còn được Việt hoá nét nghĩa một phần mười, nay hầu như không dùng nữa.
Trong từ "lòng thành", "thành" có gốc Hán-Việt "thành" 誠 nghĩa là thành thật, chân thành, thật lòng, thực lòng, chữ này kí âm bằng chữ "thành" 成 và mang bộ "ngôn" 訁 (nói, lời nói). Cách nói tương đương của "lòng thành" là "thành tâm" 誠心 (tâm 心: tim, tâm, lòng), có thể dùng như tính từ hay trạng từ theo nghĩa thật lòng, thực lòng: Nếu các người thành tâm muốn biết, thì chúng tôi sẵn lòng trả lời.
"Thành" với nghĩa cái tường bao quanh khu đô thị ngày xưa có gốc Hán-Việt "thành" 城 nghĩa là tường thành, chữ này kí âm bằng chữ "thành" 成 và mang bộ "thổ" 土 (đất). Thành ở kinh đô thì gọi là kinh thành. Tại Việt Nam có dạng đô thị gọi là "thành phố" 城庯 / 城舖 cũng được gọi tắt là "thành" trong cách nói "tỉnh, thành". Sài Gòn ngày trước từng được gọi là "đô thành" 都城. Tại các đô thị, thành thị (kinh đô, thành phố, đô thành, thị xã, thị trấn...) có nhiều chợ, nơi mua bán giao thương đông đúc, có nhiều hàng quán buôn bán.
"Thị" 市 nghĩa là chợ do đó cũng dùng để gọi đô thị, thành thị tập trung đông dân. "Phố" 舖 / 鋪 nghĩa là cửa hàng do đó được người Việt hoán dụ để gọi các con đường mà 2 bên có các căn phố (hoặc gọi là "hàng" 行), cũng như được dùng trong khái niệm "thành phố", nhưng vì đã chuyển nghĩa nên ngày xưa người Việt còn viết "phố" bằng chữ 庯 (trùng tự dạng với chữ "bô" 庯 trong Hán ngữ) mang bộ "nghiễm" 广 (hình vẽ nhà có mái) thay vì mang bộ "xá" 舍 (nhà, quán trọ, quán xá) hay bộ "kim" 釒 (kim loại) có tự dạng gần giống bộ "xá" 舍.
Rất vui khi được nhà thơ nữ Võ Thị Như Mai gửi tặng thi ảnh Bầu trời và ánh trăng. Xin cảm ơn nhà thơ nữ Võ Thị Như Mai rất nhiều, chúc nhà thơ nữ luôn hạnh phúc và thật nhiều may mắn.
YÊU LẦN NÀO CŨNG ĐAU (2015) - NỒNG NÀN PHỐ
Bắt đầu quên hết thảy
Tình cuối lẫn tình đầu
Nhớ duy nhất một thứ
Yêu lần nào cũng đau
Lòng không còn thiết nghĩ
Mình đã hôn bao lần
Chỉ biết nụ hôn cuối
Mắt nhoè hơn sông ngân
Người đàn ông đến trước
Cầm tay rồi thương thôi
Tưởng đi cùng non bể
Mà nào nổi vung trời
Ngày ta khô nước mắt
Người thứ hai đến bên
Thề vội vàng trăm thứ
Ngoài chuyện yêu lâu bền
Quyết không khờ thêm nữa
Không tin và không thương
Ôm ngực mình quặn thắt
Khinh nhân gian vô thường
Rồi tình cờ anh đến
Vào một chiều đầu đông
Ta như cô gái nhỏ
Thấy không yên trong lòng
Cầm tay anh mà thương
Nhìn mắt mà đắm đuối
Không biết đời sau này
Là tháng năm chờ đợi
Ta thèm hôn và yêu
Thèm ôm và rên xiết
Thèm anh yêu chân thành
Mà ngờ đâu tình nghiệt
Chiều nay đông lại về
Ta bắt đầu bôi xoá
Bỗng thấy môi đã gầy
Sau tháng năm đầy đoạ
Đời đàn bà tột cùng
Đau, thương, lẫn hờn giận
Ngỡ nước mắt khô rồi
Lại điệp trùng lệ ngấn.
"Tôi vào nghề khá muộn. Mãi đến năm tuổi đã ngoài ba mươi, tôi vẫn chưa hề viết một bài báo. Tác phẩm đầu tay của tôi cũng mới chỉ xuất bản sau ngày tôi bốn mươi tuổi. Tuy vậy, giờ đây nghĩ lại, tôi không hề cảm thấy tiếc rẻ hay ăn năn về sự chậm trễ ấy. Trước hết là vì thế hệ chúng tôi đã được bồi dưỡng trong những điều kiện khách quan, chủ quan khác với các nhà văn trẻ ngày nay. Chúng tôi không hề được cái may mắn là ngay từ đầu đã có thể chỉ học tiếng mẹ đẻ, chỉ chuyên chú về một việc tập viết tiếng Việt. Riêng về phần tôi, trước khi về với văn học dân tộc, tôi đã phải học nghề qua văn học Trung Quốc và văn học Pháp. Tôi không hề nghĩ rằng đó là may hay rủi, là thiệt hay hơn. Tôi vẫn quan niệm rằng: Sống không nên nhìn lại quá khứ để chỉ nêu lên với mình mỗi một câu hỏi "Nếu như..." Thực tế đã xảy ra rồi, đặt giả thiết nếu như làm gì? Nói cho cùng, lúc đầu tôi cũng chưa hề bao giờ nghĩ rằng rồi đây mình sẽ đi vào nghề viết văn nữa cơ. Ấy thế nhưng đường đời run rủi, ngẫu nhiên đối với đời sống đôi lúc vẫn có những tác động nhất định. Đối với nghề viết văn, khá nhiều sự kiện bất ngờ trong cuộc đời vẫn ảnh hưởng tới tư tưởng, tình cảm, quan niệm về cuộc sống cũng như nếp suy nghĩ và phong cách của người cầm bút. Câu hỏi ý nghĩa hơn ở đây là: "Trong những trường hợp nhất định con người đã xử sự thế nào, và lối xử sự ấy có giá trị gì hay không?"
Trong chùm 3 bài thơ thu của Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), Thu Vịnh có thể nói là bài thơ... nhàn nhã nhất, thậm chí còn nhàn nhã hơn cả "Thu điếu". Nó vẽ lên bức tranh mà ngay cả ngày nay, những người hiện đại như chúng ta đôi khi vẫn ước ao một cuộc sống như thế: trời xanh mây trắng, nước biếc trăng xanh, có thời gian, có tâm trí để cảm nhận cơn gió mát hiu hiu.
Nhưng cái nhàn của Nguyễn Khuyến có chăng chỉ có ở bên ngoài, tức là ta tỏ ra nhàn nhã như thế, tiêu diêu tự tại như thế, nhưng bên trong tôi tin ông chẳng được an lòng. Ông bất lực với thời cuộc, bất lực trước non sông đổi thay, mà tài cao chí lớn đến đâu cũng không thay đổi được điều gì. Nguyễn Khuyến tưởng như đang "được" tự do ở ẩn, vui thú điền viên, nhưng có lẽ cũng là "bị" giam cầm trong chính sự cô đơn của mình. Điều này được nói rõ trong hai câu cuối: ta tưởng có thể sánh ngang Đào Uyên Minh - "Đào Uyên Minh muốn làm quan thì ra làm quan, không ngại mang điều tiếng vì việc cầu quan tước; Muốn quy ẩn thì quy ẩn, chẳng lấy việc ở ẩn làm thanh cao. Đói quẫn gõ cửa khất thực, no đủ thì xôi gà đãi khách. Bậc hiền nhân xưa nay quý sự chân thật.” (Tô Thức, Thư Lý Giản Phu thi tập hậu); hóa ra chỉ được cái hình, mà không bắt được cái thần của bậc ẩn sĩ.
Xin giới
thiệu nhạc phẩm Phong Nha đệ nhất kỳ quan của nhạc sĩ Lê Đức Trí. Nhạc phẩm này được phổ
nhạc từ bài thơ Tạm biệt Phong Nha của Thanh Trắc Nguyễn Văn.
ĐẠI NAM QUỐC SỬ DIỄN CA - LÊ NGÔ CÁT
Đại Nam Quốc sử Diễn ca (大南國史演歌) là tác phẩm văn vần sáng tác bằng chữ Nôm, thực hiện theo lệnh của vua Tự Đức thời nhà Nguyễn.
Văn bản "Đại Nam quốc sử diễn ca cổ nhất" còn lưu lại (tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm) do hiệu sách Trí Trung Đường in năm 1870 - án sát tỉnh Bình Định Phạm Đình Toái biên soạn, Phan Đình Thực nhuận chính và Đặng Huy Trứ là người đem in. Trương Vĩnh Ký diễn âm bản chữ Quốc ngữ đầu tiên vào cùng năm. Tác giả nguyên thủy là Lê Ngô Cát làm với 1887 câu lục bát (3774 dòng), được Phạm Đình Toái sửa lại thành 1027 câu.
AUTUMN AFTERNOON
Why is your Ao Dai purple?
Yellow sunlight makes everything purple
What about autumn?
Winer came and stumbled on the top of the Mu U tree
And I stumble into the fog at your hem of the shirt.
2024
(Translated into English by Do Ngoc Yen)
HAN KANG
"Han Kang bắt đầu sự nghiệp của mình vào năm 1993 với tư cách là một nhà thơ, nhưng sau đó chủ yếu viết tiểu thuyết và truyện ngắn. Trong các tác phẩm của mình, bà đối diện với những vết thương của quá khứ và những quy tắc vô hình, đồng thời, trong từng tác phẩm, bà phơi bày sự mong manh của kiếp người.
LỜI VĨNH BIỆT - BÙI GIÁNG
"Năm 1913, thi hào Pháp gốc Ba Lan Guillaume Apollinaire (1880-1918) xuất bản tập thơ Alcools (Rượu), trong đó có bài L’Adieu rất nổi tiếng ở Việt Nam qua bản dịch "Lời vĩnh biệt" của Bùi Giáng. Bài này càng nổi tiếng hơn khi Phạm Duy phổ nhạc thành ca khúc Mùa thu chết.
L’adieu
J’ai cueilli ce brin de bruyère
L’automne est morte souviens-t’en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps brin de bruyère
Et souviens-toi que je t’attends.
"Ta ngắt đi một cành hoa thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
Chúng ta sẽ không tương phùng được nữa
Mộng trùng lai không có ở trên đời
Hương thời gian mùi thạch thảo bốc hơi
Và nhớ nhé ta đợi chờ em đó..."
(Bùi Giáng dịch)
NGƯỜI VỀ CHÍN NHỚ MƯỜI THƯƠNG
Người về tìm lại dòng sông
Thấy con thuyền giấy vẫn chồng chềnh trôi
Mưa chiều vẳng tiếng Mẹ ơi...
Lệ mây rơi trắng nghe rười rượi đau.
Người về qua cổng ca dao
Tìm con bìm bịp lặn vào hoàng hôn
Đàn trâu nghé ngọ về thôn
Lời ca mục tử vọng hồn quê hương.
Người về chín nhớ mười thương
Áo nâu dãi nắng dầm sương trên đồng
Môi vẫn thắm
Má vẫn hồng
Vẫn thơm hương lúa mặn nồng thủy chung...
2021
Thanh Trắc Nguyễn Văn
41. TÌNH ĐẦU
Thế rồi, mãi mãi xa nhau
Tình yêu cái buổi ban đầu, khó quên
Buồn vui kỷ niệm không tên
Ngây thơ, trong trắng dệt nên tình đời.
Nhói lòng nghĩ lúc chia phôi
Đôi đường nông nổi để rồi không nhau
Tìm trong năm tháng úa màu
Biết bao kỷ niệm đêm thâu sách đèn.
Mẹ cha tác hợp đôi bên
Mà ta không có phận duyên vợ chồng
Thuyền tình mát mái xuôi dòng
Mang đi chuyện cũ… Rêu phong nỗi niềm.
Nói chi ? Cho xót xa thêm
Tìm đâu con sóng ru êm thuở nào
Tình xưa gợi lại chênh chao
Tháng ngày xa cách đi vào thơ anh.
Giấc mơ một thuở chẳng thành
Nay còn kỷ niệm mong manh cuối chiều
Nguyễn Vũ Duy Thức
31. LƯỢM CHÚT QUÊ XƯA
Ta về tìm lại hương cau
Bà ngồi bỏm bẻm giã trầu bờ hiên
Đợi ai trăng lấp ló nghiêng
Bên nồi khoai luộc, kể miền xa xôi
Cha ngồi nhai khói thảnh thơi
Nhớ đêm trăng ấy trao lời mai sau
Lúa non thơm vị tươi màu
Ngắm đôi bạn trẻ sũng đầu sương đêm
Buông gầu múc ánh trăng mềm
Đổ vào khoảng tối cho đêm rạng dần
Về tìm con sóng sông ngân
Đường xưa, mà thấy bước chân ngỡ ngàng.
Hương Sinh
21. RU TRƯỚC THỀM NGÂU
Ve than van
hạ rối bờ
Ta ngồi hong lại lở bồi ngâu xưa
Vườn chiều lá khát gọi mưa
Lời ru ở phía chiêm mùa phù sa
Lời ru ở phía thật thà
Nơi đôi tu hú xây nhà ổ rơm
Nơi bà têm miếng trầu thơm
Câu kinh đậu cánh mẫu đơn cổng chùa
Biết mình còn nợ xa xưa
Buồn chưa cạn đáy, vui chưa trọn ngày
Biết còn ước một lần say
Cầu kia vội mới, sông này vội phai
Giáp lai ém lại ngày dài
Khép miền kí ức u hoài niệm lơi…
Kìa!
ngâu tháng bảy bời bời
Ngoài khuông cửa
vẫn
cây ngời ngợi xanh...
Lê Phương Liên
11. MẸ TÔI
Mẹ giờ không nhận ra ai
Cháu con, dâu rể, gái trai mủi lòng
Trưa chiều lúc nhớ lúc không
Gặp ai cũng chỉ đứng trông rồi cười.
Ngậm ngùi nước mắt nhẹ rơi
Nghĩ mà thương mẹ cả đời gian nan
Nuôi con năm tháng cơ hàn
Đồng sâu ruộng trũng mùa màng lệch vai.
Thân cò lặn lội sớm mai
Giữa đường gãy cánh biết ai tỏ bày?
Mẹ giờ như chuối chín cây
Lòng con se thắt nỗi đầy nỗi vơi.
Mưa sao, mưa đến trắng trời?
Câu thơ con viết nghẹn lời giữa đêm!
Đỗ Thị Vịnh
1. GOM
Cha gom nắng ấm, gió lành
Mẹ gom mưa tưới mát xanh lúa đồng
Đường làng gom bước chênh chông
Mòn vai khuya sớm gánh gồng ngược xuôi
Làn môi gom những nụ cười
Mắt gom sợi nhớ gửi người mộng mơ
Thi nhân gom những vần thơ
Chắt trong cay đắng, luyện cho cuộc đời
Em gom từng hạt nắng rơi
Tan vào hoa trái cho ngời sắc hương.
Phương Thúy
Bài đăng
