ĐỊA VỊ KHÔI HÀI - PHAN KHÔI
"Nước ta xưa nay trong làng văn học có một điều hà khắc quá, ấy là sự đối đãi cùng những người có tài khôi hài và những văn bằng thể khôi hài. Tức như ông Cống Quỳnh, tuy là có tiếng khen để lại đời nay, người đời vẫn lấy làm thích, nhưng thích là thích một cách khác, ai có khen ông cũng khen một cách khác. Người nước ta khen ông Cống Quỳnh cũng như khen một vai hề hay trong rạp hát, khen ông là khen cái tài mồm mép mà thôi, chớ trong lòng vẫn khinh, khinh cũng như khinh mấy chú hề trong một gánh hát tuồng.
Người mình chưa nghĩ đến cái hay của sự khôi hài là dường nào; cũng chưa hiểu đến cái ích lợi của văn khôi hài và người có tài khôi hài ra sao. Vì vậy cho nên ít ai biểu đồng tình cùng họ, không để họ vào trong con mắt, cũng loại hết cả hài văn ra ngoài nền văn học, là phải lắm, không trách đặng.
Nhưng phải biết rằng ai có tài thông minh tuyệt thế thì mới nói được chuyện diễu có duyên hay là làm được bài văn bông lơn có duyên, chớ không phải dễ dầu gì đâu mà hòng khinh thị. Làm một bài văn trang hoàng điển nhã, trong mười tay văn học tay nào cũng làm được hết; chớ làm một bài văn khôi hài cho hay, đọc lên cho ai cũng mở miệng cười và lấy làm thích ý, thì trong mười tay ấy chưa chắc đã có một tay làm được đâu.
Văn khôi hài nó thường làm cho cảm động người ta một cách rất mạnh mà người ta không tự biết. Giả như tôi có một cái tật xấu gì, có kẻ làm bài hài văn để ám chỉ vào cái tật xấu ấy của tôi; trong khi tôi đọc đến, tôi phải tức cười nôn ruột mà tôi không giận được; rồi dần dần tự nhiên tôi bỏ cái tật xấu ấy đi bao giờ mà chính tôi cũng không hay. Đó mới thật là một bài hài văn hay đó; và cái công dụng của nó là như thế."
Phan Khôi
Bài viết "Cái địa vị khôi hài trên văn đàn", Phong Hoá số 26, 16-12-1932
(Góc Nhỏ Văn Thơ)
-----------------------------------------------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh Thiet Hung Art Photography và ảnh minh họa sưu tầm từ internet.
Bài đăng
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét