Trang Góc Nhỏ Văn Thơ - Nhất kiến như cố

NHẤT KIẾN NHƯ CỐ

"Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân,
Tương phùng hà tất tằng tương thức."
(Cùng là kẻ luân lạc chốn chân trời
Gặp gỡ nhau đây hà tất từng quen biết)
Tỳ Bà Hành - Bạch Cư Dị

“Nhất kiến như cố" (一见如故) nghĩa là lần đầu gặp mặt [nhất kiến] mà đã thân thiết như bạn cũ [như cố]. Thành ngữ này được dùng để miêu tả sự ăn ý, hòa hợp của hai người ngay từ lần gặp đầu tiên.

Cảm giác "Nhất kiến như cố" này nói khó không khó, nói dễ không dễ. Phàm là giá trị quan, nhân sinh quan tương đồng, tìm được tiếng nói chung thì mọi người đều có thể trở thành bạn bè thân thiết ngay từ lần đầu gặp mặt. Nhưng ta luân lạc mấy mươi năm, gặp biết bao con người, ai dám nói đã tìm được kẻ cùng ta tâm hòa ý hợp? Lại tự hỏi, dù có gặp gỡ được người như vậy, ngay từ đầu ta có dám mở lòng ra mà tìm hiểu, hay ai nấy đều khư khư giữ kẽ, đề phòng lẫn nhau, để rồi cơ hội làm quen cứ thế vụt qua.

Thành ngữ "Nhất kiến như cố" có nguồn gốc từ "Tả truyện" thời Xuân Thu của Tả Khâu Minh, kể chuyện Ngô Quý Trát là công tử nước Ngô đến nước Trịnh đã gặp tướng quốc Tử Sản. Hai người vừa gặp đã như tri kỷ lâu năm, tâm đầu ý hợp.
(聘于郑，见子产，如旧相识)

Quý Trát có cái nhìn thấu suốt về thời cuộc, trước khi chia tay, ông chân thành dặn dò Tử Sản: "Quân vương nước Trịnh vô đức, không thể tại vị lâu dài. Tương lai ngôi vị quốc chủ chắc chắn sẽ đến tay ngài. Khi ngài cai quản nước Trịnh, nhất định phải thận trọng, lấy lễ nghĩa mà trị quốc, nếu không Trịnh quốc khó tránh khỏi số phận diệt vong."

Nhờ có Tử Sản nắm quyền mà nước Trịnh kẹt giữa các cường quốc vẫn giàu có. Nước Trịnh là nước đầu tiên ban hành bộ luật năm 543 TCN. Sau thời đại Tử Sản, nước Trịnh lại rơi vào suy yếu.

Người sau tóm ý lời kể trên mà thành "Nhất kiến như cố".

“Từ sau khi chia tay với ngươi, ta đến trại Lao Thành, may mắn được con trai của Quản doanh Sư gọi là Kim Nhãn Bưu Thi Ân, vừa gặp đã như bạn cũ, mỗi ngày đều khoản đãi ta rượu ngon thịt béo.” (Thủy Hử Truyện - Thi Nại Am, hồi 31)

“Tiên nhân nghĩ: vừa gặp đã thân thiết, chẳng cần khách sáo, muốn ở lại cũng được, liền thản nhiên nói: ‘Ở lại cũng được thôi.'" (Phiến Đà - Thẩm Tùng Văn)

"Lí Thế Dân đối với Phòng Huyền Linh nghe danh từ lâu, hai người vừa mới gặp mặt nhau đã thấy hợp" (Tân Đường thư – Phòng Huyền Linh truyện)

(Góc Nhỏ Văn Thơ)

-----------------------------------------------------------------------------------------
Ghi chú: ảnh LaLin và ảnh minh họa sưu tầm từ internet.